دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
بررسی خصوصیات اکوفیزیولوژی راش شرقی در چهار رویشگاه مختلف جنگلهای هیرکانی
1
13
FA
زهره
سعیدی
دکتری علوم جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
saeedizohre@gmail.com
داوود
آزادفر
دانشیار، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
azadfar.d@gmail.com
خسرو
ثاقب طالبی
0000-0001-6831-7125
استاد، بخش جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
saghebtalebi@rifr-ac.ir
مسعود
توحیدفر
دانشیار، دانشکده مهندسی فناوریهای نوین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
gtohidfar@yahoo.com
10.30466/jfrd.2021.120876
هدف از انجام این پژوهش، سنجش مقدار تحت تنش کم­آبی بودن درختان مادری در رویشگاه اصلی در وسط تابستان با مقایسه مقدار سه آنزیم مهم پاسخ به این تنش و رنگیزه­های فتوسنتزی در رویشگاه­های مورد بررسی است. برای انجام این پژوهش با توجه به پراکنش راش شرقی چهار رویشگاه با مقدار بارندگی و اقلیم متفاوت در استان­های گیلان، مازندران و گلستان برای نمونه­برداری انتخاب شدند. نمونه­برداری در هر منطقه از برگ 15 درخت مادری انجام شد و سپس آنزیم­های پراکسیداز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و رنگیزه­های کلروفیلی شامل کلروفیل a، b، کل و کارتنوئید مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که جمعیت­های درختان مادری راش در کلیه مناطق مورد بررسی، دارای فعالیت آنتی­اکسیدانی متفاوتی بوده و در این بین منطقه شصت کلاته که کمترین مقدار بارندگی را نسبت به دیگر مناطق داشت دارای سطوح بالاتر آنزیم­های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز بود. همچنین تمام مناطق مورد بررسی دارای مقدار کلروفیل a متفاوت بودند به­طوری­ که جمعیت­های شصت­کلاته و سپس خیرود بالابند دارای کمترین مقدار کلروفیل هستند. نتایج همبستگی نیز حاکی از ارتباط معنی­دار مثبت بین مقدار کلروفیل a و مقدار بارندگی مناطق مورد بررسی است. مقدار کلروفیل a و آنزیم­های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز به­عنوان صفات مؤثر در پاسخ به خشکی درختان مناطق مورد بررسی معرفی شدند.
آسکوربات پراکسیداز,پراکسیداز,راش شرقی,رنگیزههای کلروفیلی,کاتالاز
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120876.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120876_3812cd208ea76b628f6295821a5626d9.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
تأثیر انواع خاکپوش مایع بر نرخ رواناب و هدررفت خاک سطوح شیبدار
15
26
FA
آیدین
پارساخو
دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
aidinparsakhoo@yahoo.com
ایوب
رضایی مطلق
5859831066122002
دانشجوی دکتری مدیریت جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
aiubrezaee@yahoo.com
بنیامین
متین نیا
دانشجوی دکتری مدیریت جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
bmshahrokh1372@gmail.com
10.30466/jfrd.2021.121005
هدف از این پژوهش بررسی اثر انواع خاک­پوش مایع بر نرخ رواناب و هدررفت خاک دامنه­ها و سطوح شیب­دار است. بدین منظور 13 نوع تیمار خاک­پوش مایع متشکل از پلی­اکریل­آمید، ملاس نیشکر، خرده­چوب، بذر فستوکا و لاشه کاه همراه با آب و تیمار خاک لخت به­عنوان شاهد در قطعه­نمونه­های چوبی به ابعاد 6/0 متر عرض، 2/1 متر طول و 1/0 متر عمق با شیب 3:1 مستقر شدند. 60 روز بعد از انجام تیمارها، شبیه­سازی باران با شدت 50 میلی­متر در ساعت به­مدت 15 دقیقه از ارتفاع سه متری روی قطعه­نمونه­ها اجرا و رواناب خارج شده از قطعه­نمونه­ها در هر پنج دقیقه برداشت شد. نرخ رواناب بر حسب درصد، غلظت رسوب یا گل­آلودگی بر حسب گرم در لیتر و نرخ هدر­رفت خاک بر حسب گرم در مترمربع محاسبه شد. بررسی جریان رواناب در بازه زمانی 15 دقیقه­ نشان داد که پیک رواناب در 5 دقیقه اول شبیه­سازی باران به­وقوع پیوست. همچنین نتایج نشان داد که تیمارهای خرده­چوب با بذر (WM+S) و خاک­پوش خرده­چوب با بذر و پلی­اکریل­آمید (WM+S+P) به­ترتیب نرخ رواناب را 4/77 و 7/73 درصد کاهش دادند. کمترین مقدار هدر­رفت خاک نیز با 82/89، 46/87 و 90/83 درصد کاهش به­ترتیب برای تیمار WM+S+P، خاک­پوش خرده­چوب با بذر و ملاس نیشکر (WM+S+M) و خاک­پوش لاشه کاه با پلی­اکریل­آمید و بذر (SM+S+P) به­ثبت رسید. بدین­ترتیب پلی­اکریل­آمید، ملاس و بذر فستوکا به­عنوان مکمل خاک­پوش­ها توانستند عملکرد آن­ها را به­طور قابل­ملاحظه­ای افزایش دهند.
پلی اکریل آمید,رواناب,شبیه ساز باران,غلظت رسوب,ملاس نیشکر
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121005.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121005_a02b2b909aa119584077f9c9988ac0b1.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
پهنهبندی حساسیت رویشگاههای مانگرو استان هرمزگان به مخاطرات محیطی بر اساس درصد تاجپوشش
27
43
FA
داود
مافی غلامی
استادیار، گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
d.mafigholami@nres.sku.ac.ir
ابوالفضل
جعفری
استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
a.jaafari@gmail.com
10.30466/jfrd.2021.121007
در پژوهش پیش­رو درجه حساسیت رویشگاههای مانگرو استان هرمزگان بر مبنای بررسی درصد تاجپوشش (به­عنوان شاخصی از مشخصههای ساختاری جنگل) طبقهبندی شد. بدین منظور با آماربرداری میدانی و ثبت قطر تاج مانگروها در قطعه­های نمونه، درصد تاج­پوشش در هر یک از قطعه­های نمونه محاسبه شد. سپس، با تجزیه و تحلیل تصاویر ماهوارهای و تهیه نقشه NDVI رویشگاه­های خمیر، تیاب و جاسک، بین درصد تاج­پوشش در قطعه­های نمونه و NDVI متناظر هر قطعه در سطح رویشگاه­ها رابطه رگرسیونی برقرار شد و با اجرای رابطه رگرسیونی روی نقشه NDVI هر رویشگاه، نقشه تغییرات مکانی درصد تاج­پوشش در سطح رویشگاهها تهیه شد. در آخر، با استفاده از نقشه درصد تاجپوشش مانگروها و با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه درجه حساسیت رویشگاه­ها در سه طبقه تاجپوشش کم، متوسط و زیاد تهیه شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد تاجپوشش در رویشگاههای خمیر، تیاب و جاسک بهترتیب 62، 43 و 71 درصد است و بر این اساس، رویشگاههای جاسک و تیاب بهترتیب کمترین و بیشترین درجه حساسیت را نسبت­به وقوع تنش­ها و آشفتگی­های محیطی دارند. ویژگیهای ژئومورفولوژیک محلی، مقدار رسوب­گذاری، تأسیسات و سازههای ساحلی، شرایط اقتصادی و اجتماعی منطقه، آلاینده­های زیست­محیطی و بالا آمدن سطح آب دریا با تأثیر بر ساختار و رویش مانگروها می­توانند از عوامل تفاوت در درجه حساسیت بین رویشگاههای مورد بررسی باشد. این پژوهش با تولید اطلاعات دقیق از درجه حساسیت رویشگاههای مانگرو هرمزگان توانسته است پیش­نیازهای اولیه برای اجرای برنامههای سازگاری با تغییر اقلیم و اولویت­بندی اقدامات حفاظتی و احیاء رویشگاههای مانگرو را فراهم کند.
سامانه اطلاعات جغرافیایی,سنجش از دور,مدلسازی,NDVI
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121007.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121007_e4a05ed79665df475f24f04016c383e0.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
بررسی زیستی اقتصادی قرهقات (Ribes biberistentii Berl. & DC) در حوزۀ آبخیز ایلگنهچای جنگلهای ارسباران
45
62
FA
سجاد
قنبری
0000-0002-6568-1025
استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، اهر، ایران
ghanbarisajad@gmail.com
10.30466/jfrd.2021.121004
هدف اصلی این پژوهش، بررسی مقدار تولید قره­قات (<em>Ribes biberistentii </em>Berl. & DC) و نقش آن در اقتصاد خانوارهای روستایی ارسباران است. این پژوهش با استفاده از پژوهش­های کتابخانه­ای و بررسی­های میدانی در تابستان 1396 در جنگلهای ارسباران انجام شد. با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات اقتصادی اجتماعی از 32 بهره­بردار این گونه در روستای کلاسور واقع در حوزۀ آبخیز ایلگنه­چای ارسباران جمع­آوری شد. از تحلیل همبستگی پیرسون بین مشخصه­های مختلف درخت با مقدار میوه تولیدی برای تحلیل رگرسیون انجام شد. با استفاده از مصاحبه با افراد محلی، مشخصه­هایی از قبیل قیمت میوۀ خام و فرآوری­شده، نوع و روش فرآوری، مقدار برداشت و مصرف میوۀ خام و فرآوری­شده، نحوه فروش و بازاررسانی و کاربردهای دارویی این گونه بررسی شد. نتایج اندازه­گیری میوه­های برداشتشده قره­قات نشان داد که وزن 1000 میوه قره­قات، 240 گرم بود. مقدار میوه تولیدی هر پایه با مشخصۀ میانگین قطر تاج، بالاترین مقدار همبستگی (767/0) در سطح یک­درصد معنی­داری را داشت. نتایج نشان داد که مهم­ترین مصرف دارویی قره­قات، مربوط به میوه آن بوده که برای درمان فشارخون توسط مردم محلی استفاده می­شود. با توجه به قیمت میوۀ خام و مقدار برداشت، ارزش اقتصادی برداشت قره­قات برای 32 خانوار بهره­بردار در سال 1396، 2/19 میلیون تومان بود. میانگین ارزش اقتصادی سالانه برداشت و فروش سالانه قره­قات برای هر خانوار بهطور متوسط 6078 هزار ریال بود.
ارسباران,اهمیت اقتصادی,فرآوری,قرهقات
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121004.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121004_ccd17ce1f841ec8a797d6b34c3fb6001.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
اثر غنیسازی بذر با عصاره جوانه نخود و لوبیا چشمبلبلی بر رشد و جوانهزنی کاج الدار و سرو زربین
63
76
FA
آفاق
تابنده ساروی
0000-0002-2899-6538
استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
tabandeh@yazd.ac.ir
فاطمه
صالح پور
دانشآموخته کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
fsalehpour@gmail.com
بهمن
کیانی
0000-0001-6224-2994
دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
bnkiani@yazd.ac.ir
آناهیتا
رشتیان
1111-1111-1111-1111
استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
arashtian@yazd.ac.ir
10.30466/jfrd.2021.121006
این پژوهش با هدف بررسی اثر عصارۀ جوانه نخود و لوبیا چشم­بلبلی بر صفات جوانهزنی و رشد نونهالهای دو گونۀ جنگلی کاج الدار و سرو زربین در شرایط آزمایشگاهی و در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. اثر غلظتهای مختلف عصارهها بر صفات درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، بنیه بذر، ضریب آلومتریک، طول ساقهچه، طول ریشهچه، وزن تر و خشک ساقهچه و ریشهچه بررسی شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس و مقایسه میانگین­ها نشان داد که اثر استفاده از عصارهها بر برخی از صفات رشد و جوانهزنی دو گونه معنیدار بود. به­طوری­که بیشترین درصد جوانه­زنی در گونه کاج الدار در غلظت 20 درصد عصاره جوانه لوبیا چشم­بلبلی مشاهده شد. بیشترین مقدار بنیه بذر این گونه نیز با به­کارگیری عصاره 20 درصد جوانه لوبیا چشم­بلبلی و 10 درصد جوانه نخود به­دست آمد. همچنین بیشترین وزن خشک ریشه­چه در غلظت 40 درصد عصاره جوانه لوبیا چشم­بلبلی و غلظت 10 درصد عصاره جوانه نخود مشاهده شد. در گونه سرو زربین نیز کاربرد عصاره 20 درصد جوانه لوبیا چشم­بلبلی و عصاره 10 درصد جوانه نخود بیشترین درصد جوانهزنی و بنیه بذر را ایجاد کرد. بیشترین طول ریشه­چه در این گونه تحت تیمار عصاره 30 درصد جوانه لوبیا چشم­بلبلی مشاهده شد. همچنین عصاره 10 درصد جوانه نخود بیشترین وزن خشک ریشه­چه را نشان داد. در مجموع میتوان گفت که عصاره جوانه لوبیا چشم­بلبلی در هر دو گونه در مقایسه با عصاره جوانه نخود، نتیجه بهتری داشت.
جوانه نخود و لوبیا,صفات مورفولوژیک,محرکهای زیستی,درصد جوانهزنی
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121006.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121006_f8152dd24ec870ba393ac8c76eca7580.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
کاربرد مدلهای گپ در پیشبینی رویش سطح مقطع درختان گونههای تجاری جنگلهای هیرکانی با احتساب شرایط اقلیمی (بررسی موردی: بخش گرازبن جنگل آموزشی - پژوهشی خیرود)
77
92
FA
شیرین
ورکوهی
دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده منابعطبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
shirin.varkuhi@gmail.com
منوچهر
نمیرانیان
استاد، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابعطبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
mnamiri@ut.ac.ir
پدرام
عطارد
استاد، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابعطبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
attarod@ut.ac.ir
محمود
امید
استاد، گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
omid@ut.ac.ir
10.30466/jfrd.2021.120883
بررسی­ها و شبیه­سازی­های حاصل از مدل­های اقلیمی جهانی نشان می­دهند که الگوهای دما و بارندگی در 50 الی 100 سال آینده، متحمل تغییراتی خواهند شد که به­نوبه خود می­توانند الگوهای رویشی توده­های جنگلی را تحت­ تأثیر قرار دهند. به­دلیل عدم توانایی مدل­های موجود در شبیه­سازی توده­های جنگلی تحت­تأثیر تغییر اقلیم، مدل هیبرید JABOWA-4 برای کشف پویایی آینده تحت سناریوهای اقلیمی مختلف، و همچنین به­دلیل عدم قطعیت روند تغییر اقلیم در آینده، سه سناریوی اقلیمی به­منظور کشف توسعة جهانی تحت تأثیر انتشار گازهای گلخانه­ای در این پژوهش استفاده شدند. پس از مقایسة نتایج شبیه­سازی و ارزش­های واقعی رویش قطری، R<sup>2</sup> و RMSE به­ترتیب 98/0و 734/1 (cm<sup>2</sup>) محاسبه شد، که نشان­گر همبستگی بالای دو ارزش است. پاسخ گونه­ها به­ تغییر اقلیم جداگانه ارزیابی شد که راش و افرا با کاهش 31 و 25 درصدی رویش قطری، رابطة منفی قوی به­ تغییر اقلیم از خود نشان دادند. گونة بلوط ابتدا روندی افزایشی، سپس کاهشی 17 درصدی پیش ­گرفته و ممرز روندی افزایشی با مقدار کمتر از رویش­ واقعی را به­تصویر کشید. نتایج این پژوهش نشان داد که مدل­های گپ عملکرد به­نسبت خوبی در فراهم آوردن پیش­بینی­های محصول جنگل تحت­تأثیر تغییر اقلیم از خود نشان می­دهند.
تغییر اقلیم,مدلهای رشد و محصول,شبیهسازی
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120883.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120883_3666d12ff154628b0651c31b63bab2b0.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
ویژگیهای فیزیکوشیمیایی خاک 20 سال پس از جنگلکاری در جنگلهای شمال ایران (با تأکید بر ذخایر کربن و نیتروژن در جنگلهای دستکاشت با گونههای سوزنیبرگ و پهنبرگ)
93
105
FA
لیلا
وطنی
دکترای اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
vatany2000@yahoo.com
سید محسن
حسینی
Hosseini@modares. a.c..ir
استاد، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
hosseini@modares.ac.ir
سید جلیل
علوی
0000-0001-7490-406X
دانشیار، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
j.alavi@modares.ac.ir
محمود
رایینی سرجاز
استاد، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
m.raeini@sanru.ac.ir
سید سعید
شمسی
دانشآموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
saeedshamsi92@yahoo.com
10.30466/jfrd.2021.120882
این پژوهش در پنج توده دست­کاشت با گونههای بلوط، توسکا، افراپلت، صنوبر و زربین در جنگل­های حوزه آبخیز تجن در استان مازندران انجام شد. به­منظور بررسی ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک، 10 نمونه خاک در هر توده درختی برداشت و مشخصه­های خاک شامل بافت، اسیدیتۀ خاک، جرم مخصوص ظاهری، هدایت الکتریکی، عناصری چون فسفر، پتاسیم، کلسیم، نیتروژن و کربن خاک اندازه­گیری شد. نتایج پژوهش نشان داد که نوع گونه درختی بر ویژگی­های فیزیکی وشیمیایی خاک اثر­گذار است. آنالیز واریانس یک­طرفه نشان داد که ویژگی­های خاک در توده­های مختلف تفاوت معنی­داری دارند. در این منطقه بیشترین مقدار ذخیره کربن خاک در توده توسکا ( ton ha<sup>-1</sup>61/64) و کمترین مقدار آن در خاک توده صنوبر ( ton ha<sup>-1</sup>76/26) مشاهده شد. مقدار ذخیره نیتروژن نیز در خاک توده توسکا دارای بیشترین مقدار ( ton ha<sup>-1</sup>68/2) و در توده زربین دارای کمترین مقدار ( ton ha<sup>-1 </sup>17/1) بود. در مجموع می­توان گفت که ذخیره کربن و نیتروژن خاک به­عنوان یک ارزش افزوده در کنار دیگر ارزش­ها و فوائد بوم­سامانه­های جنگلی و به­عنوان شاخصی برای سنجش پایداری بوم­سامانه است.
احیای جنگل,عناصرخاک,بومسامانه,جنگل طبیعی,تغییر اقلیم
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120882.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120882_5447423211bb64df736e95c2636747be.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
بازسازی گردهشناختی تاریخچه جنگلهای راش (Fagus orientalis Lipsky) منطقه هیرکانی مرکزی در ۱۴۰۰ سال گذشته
107
121
FA
بهار
عبداللهی
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
babdollahi707@gmail.com
الیاس
رمضانی کاکرودی
0000-0001-5370-1634
دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
elias.ramezani@gmail.com
هانس
یوستن
استاد، گروه پالئواکولوژی و مطالعات توربزار، انستیتو گیاهشناسی و اکولوژی، دانشگاه گرایفسوالد، گرایفسوالد، آلمان
joosten@uni-greifswald.de
10.30466/jfrd.2021.121008
بررسی گرده­شناختی و سن­سنجی رادیوکربن یک مغزه رسوبی از توربزاری در ارتفاع 1314 متر از سطح دریا در کوه­های البرز، امکان بازسازی تاریخچه ۱۴۰۰ ساله پوشش گیاهی جنگل­های هیرکانی مرکزی را فراهم ساخت. این رکورد دیرین­گرده­شناختی نشان داد که راش و ممرز فراوان­ترین درختان در ترکیب توده­های جنگلی پیرامون توربزار و دامنه­های مجاور آن بوده و بلندمازو، ملج و پلت گونه­های همراه را تشکیل می­دادند. توسکای ییلاقی همواره فراوان­ترین درخت در مقیاس محلی (سطح و حاشیه توربزار) بوده؛ هرچند در بازه­های زمانی 1350-1400، 1050-1250 و 300-450 سال پیش، به­دلیل تغییرات هیدرولوژیک سطح و حاشیه توربزار، به­طور چشمگیری کاهش یافته است. همچنین، لرگ که در گذشته از درختان اصلی در سطح و حاشیه توربزار بود، در چند صد سال اخیر احتمالاً در پی کاهش دما و خشکی اقلیمی به­شدت کاهش یافت. در بازه­های زمانی با چیرگی راش (1100-1250 و 750-900 سال پیش و 450 سال اخیر)، توده­های پیرامونی توربزار دارای تاج­پوشش بسته و ترکیب گونه­ای غنی بودند. در این دوره­ها، گیاهان علفی نورپسند و مهاجم، فراوانی کمی در ترکیب گونه­ای کف جنگل داشتند. در 1400 سال گذشته، تغییرات اقلیمی و فعالیت­های انسانی تأثیر تعیین­کننده­ای بر ساختار و ترکیب توده­های جنگلی منطقه داشته­اند. در این دوره­ها (به­ویژه 1250-1350 و 550-700 سال پیش)، کاهش چیرگی راش و بازشدن نسبی تاج­پوشش در توده­های جنگلی مجاور توربزار، موجب گسترش گیاهان مهاجم و نورپسند، به­ویژه سرخس­ها، درمنه و اسفناجیان، و تاحدی بارهنگ برگ­نیزه­ای شد.
گردهشناسی,تاریخچه پوشش گیاهی,تغییرات اقلیمی,فعالیتهای انسانی,هولوسن
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121008.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121008_95a25b267fd7de5383f016a00470d821.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
اثر تودههای درختی دستکاشت بر خواص فیزیکی، شیمیایی و زیتوده میکروبی خاک (بررسی موردی: زاغمرزِ نکا)
123
135
FA
جواد
جعفری
دانشجوی دکترا، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران، ایران
jafari64.23@gmail.com
مسعود
طبری کوچکسرائی
استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابعطبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
mtabari@modares.ac.ir
وحید
حسینی
استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
vahidit@yahoo.com
سید احسان
ساداتی
دانشیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
sadati10@yahoo.com
10.30466/jfrd.2021.121003
در این پژوهش، خواص فیزیکی، شیمیایی و شاخص­های میکروبی خاک توده­های دست­کاشت 21 ساله خالص توسکا ییلاقی، صنوبر دلتوئیدس، سرو زربین و نیز آمیخته توسکا ییلاقی-سفیدپلت در زاغمرز نکا بررسی شد. در هر توده، 10 قطعه ­400 متر مربعی انتخاب شد و در داخل هر یک، پنج نمونه خاک در عمق صفر تا 10 سانتی­متری تهیه شد. بیشترین مقادیر محتوی رطوبت خاک، واکنش خاک، نیتروژن کل، فسفر، پتاسیم و منیزیم دردسترس، تنفس میکروبی پایه، زی­توده میکروبی نیتروژن خاک در توده­های توسکا-سفیدپلت، و توسکا ییلاقی و بیشترین مقادیر کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن کل، زی­توده میکروبی کربن و نسبت زی­توده میکروبی کربن به نیتروژن خاک در توده­ زربین مشاهده شد. توده زربین همبستگی مثبت با مقادیر کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن، سیلت، رس، زی­توده میکروبی کربن و نسبت زی­توده میکروبی کربن به نیتروژن خاک داشت. اما­ توده­های خالص و آمیخته توسکا بالاترین همبستگی را با مقادیر نیتروژن کل، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و فسفر دردسترس، محتوی رطوبت خاک، تنفس میکروبی پایه و زی­توده میکروبی نیتروژن داشتند که مبین حاصلخیزی خاک این توده­هاست و می­تواند ترغیب کاربران را برای احیای اراضی بایر و رهاشده در قالب جنگلکاری و یا کشت تلفیقی فراهم کند.
توسکا ییلاقی,تنفس میکروبی,جنگلکاری,سفیدپلت,عناصر تغذیهای خاک
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121003.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121003_d6187c43c6a23cdb86846d30755ac7bc.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
ارزش غذایی برگهای جمعآوریشده از برخی درختان جنگلی برای تأمین بخشی از نیاز غذایی دام
137
154
FA
محسن
کاظمی
0000-0002-7327-5860
استادیار، گروه علوم دامی، مجتمع آموزش عالی تربتجام، تربتجام، ایران
phd1388@gmail.com
10.30466/jfrd.2021.120898
این پژوهش با هدف مقایسه و تعیین ارزش غذایی برگهای جمعآوری­شده از پنج گونه درخت جنگلی شامل زبان­گنجشک (<em>Fraxinus excelsior</em>)، کاج تهران (<em>Pinus eldarica</em>)، زالزالک زرد (<em>Crataegus azarolus</em>)، توت سفید (<em>Morus alba</em>) و بید سفید (<em>Salix alba</em>) انجام شد. برخی ترکیبات شیمیایی-معدنی، فراسنجههای تولید گاز، ظرفیت بافری و نیز برخی فراسنجههای تخمیری بر اساس روشهای استاندارد آزمایشگاهی تعیین شدند. دادههای این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز آماری شدند. تفاوت آماری معنیداری در بین تمام فراسنجههای اندازهگیری­شده، مشاهده شد (05/0>P). پروتئین خام برگها از 30/8 درصد برای کاج تا 50/18 درصد برای توت سفید متغیر بود. مقدار NDF (03/53 درصد)، ADF (48/38 درصد)، ADL (67/16 درصد) و CF (01/35 درصد) در کاج از بیشترین مقدار برخوردار بود (05/0>P). گونۀ توت سفید از بیشترین مقدار خاکستر، نیتروژن، کلسیم، منیزیم و سدیم برخوردار بوده، در حالیکه گونۀ بید از بیشترین مقدار روی برخوردار بود (05/0>P). بالاترین فراسنجههای مربوط به تولید گاز (به­جز ثابت نرخ تولید گاز)، قابلیت هضم حقیقی مادهخشک و ماده آلی، DMI، انرژی قابل متابولیسم، اسیدهای چرب فرار کوتاه­زنجیر، اسیدیتۀ قابل­تیتر و pH مربوط به هر برگ، در توت سفید مشاهده شد (05/0>P). کاج نیز از بالاترین ظرفیت بافری اسید-باز (23/206 میلیاکیوالان گرم×<sup>3-</sup>10) برخوردار بود (05/0>P). نتایج نشان داد که هر یک از برگهای مورد پژوهش، حاوی مقادیر متناسبی از مواد مغذی بوده و در صورت گنجاندن آنها در جیرۀ نشخوارکنندگان کوچک، میتوانند بخش قابل­توجهی از نیاز روزانه به مواد مغذی مختلف را برآورده سازند.
برگ,جنگل,درخت,فراسنجههای تخمیری,مواد مغذی
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120898.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_120898_1c4f8e674a697b74408a01db2e44bfc1.pdf
دانشگاه ارومیه
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
7
1
2021
05
22
مکانیابی دپوهای چوب و مسیر عبور جادههای جنگلی بهکمک تئوری گراف (بررسی موردی: سری دو طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا)
155
167
FA
آیدین
پارساخو
دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
aidinparsakhoo@yahoo.com
مجید
لطفعلیان
0000-0002-8508-4447
استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
mlotfalian@yahoo.com
ایوب
رضایی مطلق
5859831066122002
دانشجوی دکتری مدیریت جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
aiubrezaee@yahoo.com
10.30466/jfrd.2021.121002
هدف از انجام این پژوهش انتخاب کم­هزینه­ترین گراف از طریق مکان­یابی کم­هزینه­ترین دپوهای چوب (گره­ها) و مسیر عبور شبکه جاده (پیوندها) برای تکمیل شبکه جاده­های سری دو طرح جنگلداری دکتر بهرام­نیا در استان گلستان بود. بدین­منظور در سال 1396 ارزش هر گره و پیوند برای 36 گراف پیشنهادی در واحدهای بهره­برداری محاسبه شد. هزینه کل چوب­کشی برای هر گره با بهره­گیری از مدلی با متغیرهای زمان کل صرف­­­شده برای یک نوبت چوب­کشی، نرخ اجاره اسکیدر، تعداد کل نوبت­های چوب­کشی، فاصله چوب­کشی، تعداد گرده­بینه­ها (بر اساس سیاهه لیست نشانه­گذاری)، متوسط فاصله وینچینگ و طول گرده­بینه (8/2 متر برای گرده­بینه­های صنعتی) به­دست آمد. بعد از شناسایی کم­هزینه­ترین گره­ها، اتصالات بین­ آن­ها از طریق پیوند­ها برقرار شد. هزینه ساخت هر پیوند با بهره­گیری از مدلی با متغیرهای طول پیوند، شیب طولی پیوند، شیب عرضی دامنه و هزینه واحد جاده­سازی برآورد شد. هزینه کل بهره­برداری از مجموع هزینه­ گره­ها و پیوند­ها به­دست آمد. یافته­های پژوهش نشان داد که به ­کمک تئوری گراف و کمینه­سازی هزینه­ها، بهترین گره­ها در فاصله­ای نزدیک به درختان نشانه­گذاری­شده و بهترین پیوندها در شیب­های ملایم واقع شدند. گراف پیشنهادی 2 به­عنوان بهترین گزینه انتخاب شد. هزینه کل چوب­کشی برای گره­ها و هزینه ساخت پیوند­های این گراف به­ترتیب 9697700 و 349095000 ریال بود. طول کل و هزینه کل بهره­برداری گراف برگزیده به­ترتیب 532 متر و 358792700 ریال بود.
جاده جنگلی,دپو چوب,پیوند,کمهزینهترین گراف,گره
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121002.html
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_121002_799f6328bce60c264e358fcc41b5bee0.pdf