2024-03-29T03:23:32Z
https://jfrd.urmia.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3050
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
ارزیابی توان اکولوژیک برای برنامهریزی حفاظتی و حمایتی جنگل (جنگل گرازبُن، خیرودکنار)
وحید
نصیری
علی
روکی
وحید
اعتماد
سعید
مهرجو
در این پژوهش به­منظور ارزیابی توان اکولوژیکی در منطقه، نقشه­های شیب، جهت، ارتفاع، تیپ خاک، پوشش گیاهی و انبوهی جنگل تهیه شد. در گام اول به ترتیب نقشه­های واحد شکل زمین، نقشه یگان محیط­زیستی پایه و نقشه نهایی یگان محیط­زیستی ایجاد شد با همپوشانی نقشه حیات­وحش منطقه با نقشه نهایی یگان محیطزیستی، مدل ویژه حفاظت با توجه به مدل کلی جنگلداری مخدوم تهیه و توان اکولوژیکی یگان­های محیط­زیستی ایجاد شد. درنهایت اطلاعات یگان­های محیط­زیستی بهدستآمده با مدل ویژه حفاظت مقایسه و زون­بندی اکولوژیکی منطقه به­منظور برنامه­ریزی حفاظت انجام شد و بر اساس نقشه زون­بندی ایجادشده، اولویت اجرای عملیات در طرح مدیریتی مشخص شد. نتایج نشان داد که از مجموع 989 هکتار منطقه که مورد زون­بندی اکولوژیکی قرار گرفته بود، 436 هکتار دارای توان و اولویت اول حفاظتی است. همچنین 281 هکتار دارای توان برای طبقه یک حمایتی و 272 هکتار دارای توان برای طبقه دو حمایتی است و برای عملیاتی کردن برنامه­ها می­تواند به­عنوان راهنما مورد توجه قرار گیرد.
ارزیابی توان اکولوژیکی
بخش گرازبُن
برنامهریزی حفاظتی
زونبندی
2017
02
19
301
313
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20265_ce2e5a9d257289e9ed9688f0caba2168.pdf
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
ارزیابی تأثیر آشفتگی بر تنوع گونهای جنگلهای بلوط با استفاده از شاخصهای پارامتری
این پژوهش به ارزیابی تأثیر آشفتگی بر تنوع گونه­ای زیر آشکوب با استفاده از شاخص­های پارامتری پرداخته است. بدین منظور با توجه به تأثیر تخریب انسانی با شدت­های مختلف سه منطقه کمتر دستخورده، تخریب متوسط و تخریب شدید در جنگل­های بلوط بانه انتخاب شدند. سه قطعه جنگلی با شرایط فیزیوگرافی مشابه از هر منطقه انتخاب شد. مساحت قطعات کمتر دستخورده کمتر از سه هکتار و مساحت قطعات تخریب متوسط و تخریب شدید حدود 10 هکتار بود و در هر قطعه، سه پلات 400 مترمربعی (بر روی ترانسکت و در فاصله 100 متری) و در مجموع 27 پلات به­منظور برداشت اطلاعات فلورستیک پیاده شدند. در هر قطعهنمونه نوع و فراوانی گونههای علفی در پنج میکرو­پلات به ابعاد 5/1×5/1 متر مورد بررسی قرار گرفت. مدل­های وفور-گونه­ شامل عصای شکسته، لوگ­نرمال، سری هندسی و سری لگاریتمی برای هر تیمار برازش شدند و بهترین مدل توزیع بر پایة P بزرگتر از 05/0 (05/0P˃) انتخاب شد. همچنین سه تیمار با استفاده از منحنی­های درجه­بندی تنوع (Renyi) و روش غالبیت k مقایسه شدند. بر پایة تمام مدل­ها دو منطقة جنگل کمتر دست­خورده و تخریب متوسط دارای تنوع بالاتری نسبت به جنگل تخریب شدید بودند.
آشفتگی
تنوع گونهای
جنگل بلوط
مدل وفور-گونه
2017
02
19
315
324
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20266_01b118f4236e0880d8d4eacf832f8843.pdf
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
بررسی تأثیر زوال بر ساختار جنگلهای زاگرس میانی
امیر
مدبری
جواد
میرزایی
هدف از این پژوهش بررسی اثر پدیده زوال بر روی ساختار جنگل­های زاگرس میانی است. بدین منظور یک توده به مساحت 32 هکتار واقع در جنگل­های خرم­آباد آماربرداری صد درصد شد. شاخص کلارک و ایوانز قبل و بعد از زوال به ترتیب 62/0 و 95/0 محاسبه شد، که نشان­دهنده تغییر پراکنش مکانی درختان در اثر زوال از الگوی کپه­ای به حالت تصادفی است. همچنین میانگین شاخص زاویه یکنواخت قبل و بعد از زوال به ترتیب برابر با 51/0 و 48/0 محاسبه شد که نشان­دهندة الگوی تصادفی درختان همسایه در هر دو حالت است. میانگین شاخص آمیختگی قبل و بعد از تخریب به ترتیب برابر با 06/0 و 09/0 محاسبه شد که حاکی از افزایش بسیار اندک اختلاط است. همچنین نتایج بهدستآمده از شاخص شانون - وینر قبل از زوال برابر با 21/0 و بعد از زوال برابر با 30/0 محاسبه شد که افزایش بسیار اندک تنوع گونه­ای را نشان می­دهد. شاخص اندازه مساحت تاج­پوشش قبل زوال و بعد زوال به ترتیب 71/0 و 50/0 محاسبه شد که حاکی از چیره بودن درخت مرجع (درختان مرکزی گروه­های ساختاری) نسبت به همسایه­های خود است که این چیرگی با اثر زوال کاهش یافته است. اختلاف اندازه مساحت تاج­پوشش نیز قبل زوال 48/0 و بعد زوال 56/0 محاسبه شد که اختلاف مساحت بین درختان مرجع و درختان همسایه با اثر زوال بیشتر شده است. نتایج بهدستآمده از این شاخص­ها می­تواند سیمای جنگل را به مدیران و برنامه­ریزان بشناساند و برای تعیین مقدار تغییرات به وجود آمده بر اثر فرآیندهای طبیعی در مدیریت بهینه جنگل مورد استفاده قرار گیرند.
خشکیدگی
زوال
ساختار جنگل
موقعیت مکانی
2017
02
19
325
336
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20267_8a9e83f7df91af9f6618017514de4d7a.pdf
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
تأثیر فاصله کاشت بر ویژگیهای کمی و کیفی درختان صنوبر تبریزی (Populus nigra L.)
ایمان
فعال خواه
الیاس
رمضانی کاکرودی
احمد
علیجانپور
عباس
بانج شفیعی
در این پژوهش، تأثیر فاصله کاشت بر ویژگی­های کمی و کیفی سه توده دست کاشت صنوبر تبریزی در سه فاصله کاشت 1×5/1، نامنظم ×5/1 و 1×3 متر در پردیس نازلو دانشگاه ارومیه بررسی شد. برای این کار، در هر توده، یک قطعه 2500 مترمربعی انتخاب و قطر برابر­سینه و ارتفاع درختان، اندازه­گیری شد و مشخصه­های کیفی آن­ها در پنج گروه سالم، تاج شکستگی، تنه شکستگی، خمیدگی تنه و خشک­شدگی بررسی شد. برای محاسبه ضرایب شکل طبیعی و مصنوعی، 30 اصله درخت در هر توده به­صورت تصادفی انتخاب، قطع و قطر در فاصله­های 1/0، 3/0، 5/0، 7/0 و 9/0 متر طول درختان بریده­شده اندازه­گیری شد. همچنین، برای بررسی رابطه بین پهنای دوایر سالیانه و فاصله کاشت، یک دیسک در ارتفاع 15-10 سانتی­متری از کنده هر درخت تهیه شد. در این بررسی حجم درختان با کمک سه نوع ضریب شکل 5/0، طبیعی و مصنوعی محاسبه شد. نتایج نشان ­داد که بیشترین میانگین قطر برابر­سینه و ارتفاع درختان به ترتیب مربوط به دو توده با فاصله کاشت 1×3 متر و 1×5/1 متر بوده است (5 درصد=α). همچنین میانگین حجم در فاصله کاشت نامنظم به­طور معنی­داری (5 درصد=α) کمتر از دو توده دیگر بود. بین میانگین حجم ­محاسبهشده در هر سه توده با سه روش حجم­یابی در سطح 5 درصد اختلاف معنی­داری مشاهده نشد. همچنین حدود نیمی از درختان خمیده و بیشترین تعداد تنه­های شکسته در توده با فاصله کاشت 5/1×1 متر مشاهده شد.
تراکم توده
جنگلداری کوتاه دوره
حلقههای رویشی
صنوبر کاری
ضریب شکل
2017
02
19
337
351
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20268_8aa14b76f8bc56b03efce82198d289ec.pdf
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
مناسبترین توزیع آماری بهمنظور بررسی تأثیر تغییر کاربری بر پراکنش تاجپوشش درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii) در جنگلهای زاگرس استان ایلام
مهدی
حیدری
علی
مهدوی
امیر
مدبری
با توجه به گستردگی تغییر کاربری اراضی جنگلی در ایران و به­ویژه ناحیه رویشی زاگرس میانی، این پژوهش به بررسی اثرهای تغییر کاربری بر توزیع تاج­پوشش درختان این ناحیه پرداخت. بدین منظور سه توده 10 هکتاری واقع در شهرستان ایلام شامل توده حاشیه شمالی روستای گلجار با سابقة زراعت بلندمدت، حاشیه جنوبی روستای گلجار با سابقة تخریب (برداشت سنگ، شن و ماسه و زراعت) و عرصه­ای واقع در یک کیلومتر شرق روستای گلجار به­عنوان منطقة شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا از توابع آماری بتا، گاما، جانسون، وایبول، نرمال و لگ نرمال که در پژوهش­های زیستی کاربرد فراوانی دارند، استفاده شد. سپس با استفاده از آزمون نکویی برازش اندرسون دارلینگ توابع رتبه­بندی و آزمون معنی­داری صورت گرفت. نتایج نشان داد که در مناطق تغییر کاربری بلندمدت به زراعت، تخریب بلندمدت متنوع و منطقه شاهد به ترتیب توابع لگ نرمال، وایبول و بتا مناسب­ترین تابع برای مدلسازی پراکنش درختان بر اساس معیار مساحت تاج­پوشش هستند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که در اثر تغییر کاربری بر اساس توزیع­های آماری (بتا، گاما، جانسون، وایبول، نرمال و لگ نرمال) در طبقات مختلف تاج­پوشش اختلاف ایجاد شده ­است و این تغییرات مدیریت متنوعی را برای حفاظت و پرورش این توده­ها می­طلبد.
برازش
تاج پوشش
تغییر کاربری
توزیعهای آماری
زاگرس مرکزی
2017
02
19
353
366
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20269_057c15a2a598880ecf89badab83c009c.pdf
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
ارزش اقتصادی کارکرد ذخیره کربن در کاربریهای مختلف جنگلهای زاگرس شمالی
مجید
پاتو
علی
صالحی
قوام الدین
زاهدی امیری
عباس
بانج شفیعی
در این پژوهش، مقدار ذخیره کربن در زی­توده گیاهی و خاک چهار کاربری (بکر، حفاظتی، بهره­برداری و باغی) در جنگل­های میرآباد شهرستان سردشت برآورد و ارزشگذاری شد. ابتدا در هر کاربری در داخل واحدهای همسان، 30 قطعه نمونه با ابعاد 25×25 متر مشخص شد. در هر قطعه نمونه قطر برابرسینه درختان از طبقه قطری بیشتر 10 سانتی­متر اندازه­گیری شدند. نمونه­برداری لاشبرگ بر اساس روش نمونه­برداری مستقیم در قطعهنمونههایی به ابعاد 5/0×5/0 متر در چهارگوشه و مرکز قطعهنمونه اصلی انجام و ارتفاع قطورترین و نزدیکترین درخت به مرکز قطعهنمونه اندازهگیری شد. به­منظور برآورد مقدار ذخیره کربن آلی خاک در دو عمق صفر تا 15 و 15-50 سانتی­متر برداشت­ها انجام گرفت. برای ارزشگذاری این خدمت اکوسیستمی، از روش هزینههای جایگزین استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیلهای آماری حاکی از وجود اختلاف معنیدار در مقدار ذخیره کربن در زی­توده گیاهی و افقهای خاک در چهار کاربری بود. نتایج نشان دادند که هر هکتار کاربری­های بکر، حفاظتی، بهره­برداری و باغی به ترتیب ارزش اقتصادی معادل 890، 466، 380 و 190 میلیون ریال (هکتار/ سال) از بعد کارکرد ذخیره کربن برخوردار است. این اطلاعات، ارزش محیط زیستی جنگل­های زاگرس را بیشتر از پیش آشکار می­سازد.
ارزشگذاری اقتصادی
ترسیب کربن
زیتوده
هزینه جایگزین
2017
02
19
367
377
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20270_b68a2320b9c2cd165ad4511ff9556199.pdf
پژوهش و توسعه جنگل
2476-3551
2476-3551
1395
2
4
تعیین معیارهای مؤثر در انتخاب محل احداث ایستگاه اطفاء حریق در جنگل
طیبه
امیری
عباس
بانج شفیعی
مهدی
عرفانیان
امید
حسین زاده
هادی
بیگی حیدرلو
هدف از پژوهش حاضر استخراج معیارهای مکانی مؤثر در احداث ایستگاه اطفاء حریق در جنگل است. در این پژوهش به­منظور استخراج و اولویت­بندی معیارهای مؤثر بر هدف تحقیق از رویکرد دلفی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. برای تعیین معیارهای مؤثر بر پژوهش از نظرات کارشناسان در قالب رویکرد دلفی استفاده شد و از آنها خواسته شد تا عامل­های مؤثر بر تخصیص زمین به ایستگاه­های اطفاء حریق را مشخص کنند. در مرحلۀ اول پس از ارسال و جمع­آوری پرسشنامه­های مربوطه، معیار­های ذکرشده توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از دیدگاه کارشناسی از معیار­هایی که اهمیت ناچیزی در هدف پژوهش داشته­اند، صرف­نظر شد و در نهایت معیار­های نزدیکی به مناطق مسکونی، نزدیکی به رودخانه، نزدیکی به آتش­سوزی­های پیشین، نزدیکی به جاده و نزدیکی به حاشیه جنگل انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، وزن هر یک از عامل­های انتخاب شده به­دست آمد. بر اساس نتایج به­دست­آمده، نزدیکی به جاده با وزن 25/0 بیشترین اهمیت را داشته و عامل­های نزدیکی به رودخانه (23/0)، نزدیکی به آتش­سوزی­های پیشین (22/0)، نزدیکی به حاشیه جنگل (19/0) و نزدیکی به مناطق مسکونی (11/0) به ترتیب در رتبه­های بعدی قرار گرفتند.
ایستگاه اطفاء حریق
جنگل
رویکرد دلفی
فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
2017
02
19
379
393
https://jfrd.urmia.ac.ir/article_20271_3e684012078a75bd7c8c04c49bb02a1c.pdf