تأثیر جنگلکاری با دو گونۀ درختچه‌ای سماق و بادام‌کوهی بر برخی ویژگی‌های شیمیایی خاک (بررسی موردی: منطقه کاخک گناباد- خراسان رضوی)‌

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند

2 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

3 دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

4 ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارشد آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺧﺎﮐﺸﻨﺎﺳﯽ، دانشکده کشاورزی، داﻧﺸﮕﺎه بیرجند

چکیده

تأثیر متقابل کاشت گونه­های گیاهی و محیط جزء بررسی­های پایه بوم‌شناختی است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کاشت گونه­های سماق و بادام­کوهی بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک سطحی در اراضی جنگلکاری­شده منطقۀ کاخک گناباد واقع در جنوب استان خراسان رضوی انجام شد. تعداد 20 نمونه از خاک جنگلکاری سماق و بادام‌کوهی و 10 نمونه از خاک سطحی به­صورت تصادفی از عمق 0-20 سانتی­متری برداشت شد. خصوصیات شیمیایی خاک شامل: اسیدیته، شوری، ازت، مواد آلی، کربن، پتاسیم، کلسیم، سدیم، منیزیم، سولفات، بیکربنات و کلر با روش­های استاندارد اندازه­گیری شد. برای بررسی تأثیر کشت دو گونۀ مورد بررسی بر برخی ویژگی­های شیمیایی خاک و تعیین مؤثرترین عامل خاکی به ترتیب از تحلیل واریانس یک­طرفه (ANOVA) و تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج تجزیه‌وتحلیل واریانس نشان داد که اثر کشت دو گونۀ سماق و بادام­کوهی، بر همۀ خصوصیات شیمیایی خاک (به‌جز اسیدیته) در سطح احتمال 01/0 معنی­دار شده است. نتایج تحلیل مؤلفه‌های اصلی نشان داد که به­ترتیب، نسبت کربن به ازت، پتاسیم و کلسیم، بیشترین تأثیر را در پوشش گیاهی رویشگاه سماق دارند. نتایج پژوهش نشان داد محتوای ویژگی­های شیمیایی خاک (به­جز کلر و منیزیم) در جنگلکاری درختچه سماق بیشتر از بادام­کوهی بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of plantation of Rhus coriaria and Amygdalus scoparia on the some chemical properties of soil (Case study: Kakhk, Gonabad)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Saghari 1
  • Moslem Saghari 2
  • Mozhgan Roosta 3
  • Yassin Helalbaky 4
1 Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand
2 Assistant professor, Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand
3 Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand, Birjand, I.R. Iran.
4 Master of Science, Soil Laboratory, Faculty of Agriculture, University of Birjand
چکیده [English]

This study aimed to investigate the effect of Rhus coriaria and Amygdalus scoparia plantation on some chemical properties of understory soil in rangelands of Kakhk region in Khorasan Razavi province. For this purpose, two regions including has been improved area and has not been improved area (control area) were determined. Treatments including understory soil of Rhus coriaria area, Amygdalus scoparia area and control area. Soil sampling by Random systematic method was performed at depths of 0-20 cm in understory soil from each area. The number of samples consisted of: 20 samples from restoration area and 10 samples from control area (30 samples). The soil chemical properties including EC, pH, nitrogen, organic matter, carbon, potassium, calcium, sodium, magnesium, sulfate, bicarbonate and chlorine were measured. In order to study the effect of Rhus coriaria and Amygdalus scoparia plantation on some chemical properties and determine the most effective soil factors, one-way Analysis of Variance (ANOVA) and Principal Components Analysis (PCA) were used respectively. The results of ANOVA showed that, the effect of plantation of Rhus coriaria and Amygdalus scoparia on all soil chemical properties (except pH) were significant (p≤0.01). The results of PCA showed that carbon-to-nitrogen ratio (C/Nratio), potassium and calcium, respectively, had the most effect on the vegetation cover of Rhus coriaria habitat. According to these results, the soil chemical properties from understory of Rhus coriaria (except chlorine and magnesium) were higher than understory of Amygdalus scoparia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aforestation in arid-lands
  • Factor analysis
  • Soil chemical properties