واکاوی عوامل مؤثر در بروز جرم در منابع طبیعی با استفاده از روش تحلیل مضمون

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابع‌طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

2 استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

3 استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع‌طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

4 محقق آزاد، دانش آموخته کارشناسی ارشد طراحی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه و هدف: منابع طبیعی از ارکان جدایی­ناپذیر زندگی انسان­ها به­شمار می­روند. امروزه عرصه­های منابع طبیعی در برنامه­های توسعه در کشورهای مختلف یکی از ارکان اصلی در فرایند توسعه پایدار محسوب می­شوند. امروزه تخریب منابع طبیعی و بهره­برداری بی­رویه از این منابع، ازجمله مهم­ترین چالش­های پیش روی برنامه­های توسعه است، به­گونه­ای که بسیاری از سکونتگاه­های انسانی در اثر بروز این چالش­ها، به سمت ناپایداری پیش می­روند. براساس پژوهش­ انجام­شده 87 درصد از عوامل تخریب در منابع طبیعی کشور، انسانی و تنها 13 درصد عوامل طبیعی است. استان گلستان با مساحت 20367 کیلومتر مربع در شمال ایران قرار دارد. بررسی­های انجام شده حاکی از تخریب بوم­سازگان­های منابع طبیعی در داخل استان است. حجم بالای بروز جرایم در منابع طبیعی استان گلستان و تخریب گسترده آن، ضرورت بررسی دقیق دلایل بروز جرایم مرتبط با منابع طبیعی و راهکارهای جلوگیری از آنها را بیش از پیش نمایان می­سازد تا ضمن اصلاح و برطرف کردن دلایل، زمینه بهبود وضعیت مدیریت منابع طبیعی در استان گلستان فراهم شود. تاکنون بررسی­های محدودی در زمینه دلایل بروز جرم در منابع طبیعی انجام شده است، اما تحقیق کیفی حاضر در تلاش است برای نخستین بار براساس روش تحلیل مضمون به بررسی دلایل بروز جرم در منابع طبیعی بپردازد.
مواد و روش­ها: این پژوهش کیفی و کاربردی بوده و با رویکرد تحلیل موضوعی انجام شده است. انجام مصاحبه­ها در بازه زمانی مهرماه تا اسفندماه 1401 انجام شد. مشارکت­کننده­ها در این پژوهش کارشناسان یگان حفاظت و مدیران ادارات منابع طبیعی شهرستان­های رامیان، کلاله و گالیکش واقع در شرق استان گلستان بودند. براساس اصل اشباع نظری با تعداد 21 نفر مصاحبه انجام شد. در مجموع حدود 27 صفحه متن مصاحبه به­دست آمد. این حجم از مطالب حدود شش هزار کلمه برای تحلیل داده­های مرتبط با مؤلفه­های جمع­آوری اطلاعات فراهم کرد. به­منظور دستیابی به هدف اصلی پژوهش، از فرآیند تحلیل محتوای سه مرحله‌ای کینگ و همکاران (2018) برای بررسی چالش‌های مرتبط با وقوع جرم در منابع طبیعی استفاده شد. در مرحله اول برای انجام کدگذاری باز، محتوای تمامی مصاحبه­ها پیاده­سازی و سپس کدگذاری باز آنها انجام شد. در این مرحله 154 کد اولیه با قوی­ترین قدرت مفهومی از متن مصاحبه استخراج شد. در مرحله بعد با شناسایی شباهت­ها و تفاوت­ها، 21 زیرمضمون شناسایی شد. سپس مضامین فرعی که بیشترین شباهت معنایی و مفهومی را نشان می‌دادند در کنار یکدیگر قرار گرفتند و مضامین سازمان‌دهنده (اصلی) شمارش شدند. در نهایت برای ترسیم شماتیک شبکه از نرم­افزار MAXQDA20 استفاده شد.
یافته­­ها: بر اساس نتایج این پژوهش، عوامل مؤثر بر وقوع جرم را می‌توان در دو موضوع کلی بررسی کرد: عوامل فرابخشی شامل سه موضوع فرعی «عوامل حقوقی»، «عوامل اقتصادی» و «عوامل اجتماعی و فرهنگی، و عوامل بخشی». در میان مقوله‌های تبیین‌کننده عوامل قانونی وقوع جرم، زیرمجموعه «حجم بالای پرونده‌های قضایی و مراحل طولانی قضایی» با 14 تکرار برجسته است که بیشترین استناد را در بین عوامل هشت­گانه به خود اختصاص داده است. زیرمجموعه­های «عدم برخورد قاطع با متخلفان و «عدم قوانین و مقررات قانونی (نقص و به روز نبودن قوانین)» به­ترتیب دارای 9 و 7 تکرار هستند. همچنین از جمله عوامل اقتصادی وقوع جرم، مقوله «فقر زندگی و شکنندگی اقتصاد خانوار» با 14 تکرار بیشترین استناد را دارد و زیرمضمون­های «بیکاری» و «وجود تقاضای بازار بدون پیش­بینی قانونی» به ترتیب با 6 و 5 تکرار دنبال می­شوند. سومین موضوع که عوامل فرابخشی وقوع جرم را تبیین می­کند، موضوع فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر وقوع جرم است که از دو زیرمجموعه «فشار سیاسی و برداشت نادرست مسئولان نسبت به مسائل علمی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی» و «عدم آگاهی فرهنگی زیست محیطی» تشکیل شده است. در این میان، مقوله «فشار سیاسی و برداشت نادرست مسئولان از مسائل علمی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی» با 11 مورد بیشترین تکرار را دارد. بررسی عوامل درون سازمانی مؤثر بر وقوع جرم نشان داد که زیرمجموعه­های «نیروی انسانی ناکافی برای حفاظت» و «عدم حمایت قانونی از نیروهای حفاظتی» به ترتیب با 15 و 12 تکرار مهم­ترین هستند.
نتیجه­­گیری کلی: کنترل جرایم و ناهنجاری­های اجتماعی در حوزه منابع طبیعی و اراضی ملی نیازمند سیاست­گذاری مناسب در هر یک از مراحل تقنینی، اجرایی و قضایی است. بررسی نتایج مصاحبه با کارشناسان و مدیران منابع طبیعی شهرستان‌های شرق استان گلستان نشان می‌دهد که وقوع جرایم مرتبط با منابع طبیعی و برخورد با آن چالش‌های زیادی وجود دارد. این چالش­ها نیازمند شناسایی راه­حل­هایی است که در حال حاضر در دست بررسی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of factors contributing to the occurrence of crime in natural resources: a thematic analysis

نویسندگان [English]

  • Habib Allah Jahed 1
  • Amin Mohammadi Ostadkelayeh 2
  • Abolfazl Tahmasebi 3
  • Hamideh Pahlavan Zadeh 4
1 Graduated in Range Management, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, I. R. Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, I. R. Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, I. R. Iran
4 Independent researcher, Graduated in Environmental Design Engineering, University of Tehran. I. R. Iran
چکیده [English]

Background and objectives: Natural resources are fundamental to human life. Today, natural resource areas are considered a key component of sustainable development programs in various countries. The degradation of natural resources and their overexploitation are major challenges facing development programs, leading many human settlements towards unsustainability. Research indicates that 87% of natural resource degradation factors in the country are human-induced, while only 13% are natural. Golestan Province, with an area of 20,367 square kilometers in northern Iran, is experiencing ecosystem degradation. The high incidence of crimes against natural resources in Golestan Province and their widespread destruction highlight the need for a thorough examination of the causes of these crimes and strategies to prevent them. This will help improve natural resource management in Golestan. Although limited research has been done on the causes of crimes in natural resources, this qualitative study aims to analyze these causes for the first time using thematic analysis.
Material and Methods: This research is qualitative and applied, using a thematic analysis approach. Interviews were conducted from October 2022 to March 2023 with experts from the protection units and managers of natural resource departments in the Ramian, Kallaleh, and Galikesh counties in eastern Golestan Province. According to the principle of theoretical saturation, 21 interviews were conducted, resulting in approximately 27 pages of interview text, providing about 6,000 words for data analysis. To achieve the study's main objective, the three-stage content analysis process by King et al. (2018) was used to examine the challenges related to natural resource crimes. In the first stage, open coding was performed on the content of all interviews, resulting in 154 initial codes with the strongest conceptual significance. In the next stage, 21 sub-themes were identified by recognizing similarities and differences. Sub-themes with the greatest semantic and conceptual similarity were grouped together, and organizing themes (main themes) were counted. Finally, the MAXQDA20 software was used to create a schematic network.
Results: According to the study results, factors affecting the occurrence of crimes can be categorized into two main topics: cross-sectional factors and sectional factors. Cross-sectional factors include three subtopics: "Legal Factors," "Economic Factors," and "Social and Cultural Factors." Among the legal factors, "High volume of judicial cases and long judicial procedures" with 14 occurrences was the most cited. Sub-factors "Lack of decisive action against offenders" and "Lack of legal regulations (deficient and outdated laws)" followed with 9 and 7 occurrences, respectively. Among economic factors, "Poverty and economic fragility of households" with 14 occurrences was the most cited, followed by "Unemployment" and "Market demand without legal foresight" with 6 and 5 occurrences, respectively. The third cross-sectional topic is cultural-social factors affecting crime occurrence, consisting of two sub-factors: "Political pressure and incorrect perceptions by officials regarding scientific issues related to natural resource protection" and "Lack of environmental cultural awareness." The sub-factor "Political pressure and incorrect perceptions by officials" had 11 occurrences. Analysis of organizational factors affecting crime occurrence revealed that "Insufficient human resources for protection" and "Lack of legal support for protective forces" were the most important with 15 and 12 occurrences, respectively.
Conclusion: Controlling crimes and social anomalies in the realm of natural resources and national lands requires appropriate policymaking at legislative, executive, and judicial stages. The results of interviews with natural resource experts and managers in the eastern counties of Golestan Province reveal significant challenges related to natural resource crimes and their management. These challenges require the identification of solutions, which are currently under investigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crime
  • Natural resources
  • Golestan province
  • Theme analysis
Abdollahi, F.; Banj Shafiei, A.; Beygi Heidarlou, H.; Mousavi Mirkala, S. R. Analysis of forest stakeholders' attitudes toward participatory management in the Sardasht forests, Iranian northern Zagros. Forest Research and Development, 2024. 9 (4), 437-461. (In Persian)
Ahmadi, A. The Role of Judicial Criminal Policies in Protecting Natural Resources (Based on the Viewpoints of Judges). Majlis and Rahbord, 2021. 28 (107), 31-58. (In Persian)
Alaaldinvandi, A. The affective factors on pastures destruction and identifying its protection approaches. Journal of Space and Place Studies, 2021. 20 (20), 71-90. (In Persian)
Alinezhad, A.; Abbasi, A.; Esmaeli, M.; Nabipour, M., Iran's criminal policy against crimes against national environmental resources. Political Sociology of Iran, 2022. 5 (12), 3008-3030. (In Persian)
Bazgir, M.; Hydari, M.; Zeynali, N.; Kohzadean, M., Effect of Land Use Change from Forest to Agriculture and Abounded of Agriculture on Soil Physical and Chemical Properties in Zagros Forest Ecosystem. Journal of Environmental Science and Technology, 2020. 22 (1), 201-214. (In Persian)
Beiranvand, A.; Asgari, M.; Javanmiri Pour, M.; Khaki Pour, L.; Etemad, V., The study of causes and factors of illegal logging in Caspian Forests. Iranian Journal of Forest, 2023. 15 (2), 35-51. (In Persian)
Braun, V.; Clark, V., Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2006. 3 (2), 77-101.
Brisman, A.; South, N., Green Criminology and Environmental Crimes and Harms, Sociology Compass, 2018. 13 (1), e12650.
Dabiri, F.; Nassiri, P.; Ahan Robaee, N., A Comparative Analysis of the Legal Status of Noise Pollution in Iran and Some Asian Countries. Human and Environment, 2010. 8 (3), 11-17. (In Persian)
Di Ronco, A.; Allen‐Robertson, J.; South. N., Representing environmental harm and resistance on Twitter: The case of the TAP pipeline in Italy. Crime, Media, Culture, 2018. 15 (1), 143-168.
Farajollahi, A.; Islami, I.; Ashtari Mehrjardi, A., Analysis of the relationship between economic poverty and degradation of natural resources. Journal of Social Problems of Iran, 2021. 11 (2), 341-361. (In Persian)
Faramarzi, H., Socioeconomic assessment of organizing and livestock out of the forests and aggregating dispersed woodman families’ projects. Natural Ecosystems of Iran, 2015. 5 (4), 77-94. (In Persian)
Fischer, R., Giessen, L., Günter, S., Governance effects on deforestation in the tropics: a review of the evidence. Environmental Science & Policy, 2020. 105, 84-101.
Gharavi, S.; Behmanesh, B.; Tahmasebi, A., Namvar, E., An analysis of strategies to prevent land use change and the tenure of rangelands from the perspective of experts in the city of Gonbad-e-Kavous. Iranian Journal of Range and Desert Research, 2023. 30 (2), 302-317. (In Persian)
Ghobadi, L.; Moameri, M., Factors affecting on rangelands degradation among ranchers in Namin County's rural areas. Space Economy & Rural Development, 2021. 10 (36): 213-234. (In Persian)
Graneheim, U.H.; Lundman, B., Qualitative content analysis in nursing research: concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 2004. 24 (2),105-112.
Heineman, K.D.; Caballero, P.; Morris, A.; Velasquez, C.; Serrano, K.; Ramos, N.; Gonzalez, J.; Mayorga, L.; Corre, M.D.; Dalling, J.W., Variation in Canopy Litter fall along a Precipitation and Soil Fertility Gradient in a Panamanian Lower Montane Forest. Biotropica, 2015. 47 (3), 300-309. (In Persian)
Jafari, H.; Ahmadian, M.A.; Tarhani, A. Production of Medical Plants an Approach to sustainable Rural Economy (Case study: Villages of Quchan County). Journal of Rural Research and Planning. 2017. 6 (1). 173-187. (In Persian)
Jannatichenar, M.A.; Kolahi, M.; Mesdaghi, M., Social Conflicts and Rangeland Management: A Case Study at Rangelands of Kalatnader County, Iran. Iranian Journal of Applied Ecology, 2020. 9 (3), 77-97. (In Persian)
Kamali, Y. Methodology of Thematic Analysis and its Application in Public Policy Studies. Public Policy, 2018. 4 (2), 189-208. (In Persian)
Karami, E. A.; Keshavarz, M., Natural Resources Conservation: The Human Dimensions. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 2016. 11 (2), 101-120. (In Persian)
Keyvan behju, F.; Ghanbari, S.; Moradi, G. Study on production amount and importance of forest byproducts in forest household’s income at Rudsar, Guilan Province, Case study: Medlar (Mespilus germanica) fruit. Forest Research and Development, 2017. 3 (2), 147-162. (In Persian)
King, Nigel, Joanna Brooks, and Christine Horrocks. Interviews in Qualitative Research. 2018, 1-360.
Levesque, V.R.; Calhoun, A.J.K.; Bell, K.P.; Johnson, T.R., Turning contention into collaboration: engaging power, trust, and learning in collaborative networks, Society & Natural Resources, 2017. 30 (2), 245-260.
Mahmoodi Janaki, F.; Askari Kamehri, R., Criminological Analysis of Deforestation and Seizure of Natural Resources with a Preventive approach (Case study: Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province). Journal Crime Prevention Approach. 2021. 2 (3): 43-72. (In Persian)
Mahmoudi, B.; Eshaghi Milasi, F., Investigation of Violations Related to Natural Resources in Lordegan Township - Sardasht Customary Region. Iranian Journal of Forest, 2022. 13 (4), 437-449. (In Persian)
Mohammadi Ostadkelayeh, A.; Tahmasebi, A.; Kashani, M.; Keshavarz, M., Assessing stakeholder perceptions of natural resource management alignment with good governance indices: a case study of the eastern region of Golestan Province. Forest Research and Development, 2024. 9 (4), 515-533. (In Persian)
Norouzi, A.; Mahdavi, D.; Badrizadeh, Z., Evaluating the performance of village administrations using the framework of rural good governance indicators (a case study: rural areas in central district of Isfahan county). Journal of Rural Research, 2017. 8 (4), 649-662. (In Persian)
Rabani, H.; Jalalian, A.; Pournouri, M., Typology of environmental crimes in Iran (case study: crimes related to environmental pollution). Anthropogenic Pollution, 2020. 4 (2), 78-83.
Roba, I.L.; Dube, E. E.; Beyene, D. L., Resettlement and its impacts on land use land cover change in Nansebo district, Ethiopia. GeoJournal, 2021. 1-19.
Roudgarami, P.; Anssari, N.; Farhani, E., Determining effective socio-economic factors on degradation of natural resources in Tehran province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 2011. 18 (1), 151-171. (In Persian)
Salarian, F.; Tatian, M.; Ghanghermeh, A.; Tamartash, R., Modeling land cover changes in Golestan province using land change modeler (LCM). Journal of RS and GIS for Natural Resources, 2021. 12 (4), 47-70. (In Persian)
Salehzadeh, O.; Eshaghi-Rad, J.; Maroofi, H., The effect of anthropogenic disturbance on flora and plant diversity in oak forests of west (Baneh city). Forest Research and Development, 2016. 2 (3), 219-240. (In Persian)
Savari, M.; Eskandari, H.; Avazpoor, L., Strategies for sustainable use of rangelands applicable for local Communities Case of: Kerman County. Journal of Rangeland, 2019. 13 (2). 319-336. (In Persian)
Schua, K.; Wende, S.; Wagner, S.; Feger, K., Soil Chemical and Microbial Properties in a Mixed Stand of Spruce and Birch in the Ore Mountains (Germany)-A Case Study. Forests, 2015. 6 (6). 1949-196.
Shekarbeigi, A.; Khoeini, Q. Criminal Policy in Social Prevention of Natural Resources and National Lands. Journal of Studies in Islamic Law & Jurisprudence, 2018. 10 (19), 185-218. (In Persian)