اثر اجرای طرح صیانت در مقدار و نوع سوخت مصرفی روستاییان در جنگل‌های ارسباران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران

چکیده

چوب و هیزم به‌عنوان یکی از مهم­ترین منابع تأمین انرژی برای بیشتر خانوارهای روستایی در کشورهای در­حال توسعه بوده و بالغ بر دو میلیارد نفر از خانوارهای روستایی در کشورهای در­حال توسعه برای آشپزی و گرما از هیزم و زغال استفاده می­کنند. می­توان از منابع غنی فسیلی، نیازهای مردم محلی را برای استفاده از سوخت تأمین کرده و منابع جنگلی را حفاظت کرد. از این­رو، هدف اصلی این پژوهش، بررسی مؤثر بودن اجرای طرح صیانت در حفاظت از جنگل‌های منطقه ارسباران و تغییر الگوی مصرف سوخت است. این تحقیق در هفت روستای منطقه ارسباران با استفاده از تکمیل پرسشنامه و مشاهدات محلی انجام شد. نتایج نشان داد که از 60 خانوار بررسی شده در این تحقیق، تنها سه خانوار از سوخت هیزمی استفاده نمی ­کنند. میانگین مصرف هیزم 60 خانوار، 2522 کیلوگرم در فصول بهار و تابستان و در فصول پاییز و زمستان، 6968 کیلوگرم بود. میانگین ارزش هیزم مصرفی سالانه خانوار برابر با 620765 ریال بوده و سرانه مصرف سالانه هیزم برابر با 167477 ریال است. همچنین نتایج نشان داد که هیزم در اقتصاد تمامی خانوارها به دلیل بالا بودن هزینه­ های کارگری، تأثیر منفی دارد. در سامان عرفی روستاهای موردبررسی، با توجه به تیپ جنگل، روستاییان به برداشت گونه­ های بلوط و ممرز و استفاده از آن‌ها به‌عنوان چوب سوخت و هیزم اقدام می­ کنند. با توجه به نتایج تحقیق می­ توان بیان کرد که اجرای طرح صیانت در تغییر الگوی سوخت مصرفی و حفاظت از جنگل‌ها اثر مثبت معنی‌داری داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of conservation programs in changing the pattern of fuel consumption of villagers in the Arasbaran forests

نویسندگان [English]

  • Sajad Ghanbari 1
  • Mostafa Jafari 2
  • Vahid Nasiri 1
1 Faculty of Natural Resources, University of Tehran
2 Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran
چکیده [English]

Wood and woodfuel are the dominant energy sources for cooking and heating for over two billion people, mainly rural households in the developing countries. In order to conserving forests, it is necessary to substitution of fossil fuel with wood fuel. Therefore, the main purpose of this research is studying the impacts of conservation program in changing the type of fuel used in Arasbaran forests. Data were collected using a semi-structured questionnaire administered to 60-samples households, followed by field observations in 7 villages. Results showed that just three households from sixty households did not use wood fuel. The average of wood fuel used per family in spring and summer was 2522 Kg. The average of wood fuel used per family in autumn and winter was 6968 Kg. Fuelwood consumption annual value was 620765 Rials per household in 2010. Fuelwood consumption annual value was 167477 Rials per capita in 2010. Fuelwood collection had negative effects on household economy because of high labor costs. Most of households used oak (Quercus macranthera) and birch (Carpinus betulus) as wood fuel. Based on our results, it is concluded that the conservation program had a positive significant impacts on changing the type of fuel in Arasbaran forests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arasbaran
  • conservation
  • wood fuel
  • conservation program
  • fossil fuel