اثرهای فاصله از جاده بر تجمع فلزات سنگین در خاک و برگ بلوط ایرانی (Quercus brantii) در بزرگراه الشتر - خرم‌آباد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

2 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

3 استادیار، گروه علوم محیط‌ زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

4 دانش‌آموخته دکتری مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی مقدار جذب فلزات سنگین در خاک و برگ بلوط ایرانی در بزرگراه الشتر- خرم­آباد انجام گرفت. به همین منظور در روی پنج ترانسکت در فاصله­های صفر، 500 و 1000 متری دو طرف جاده قطعات نمونه 10×10 متر پیاده شدند. در داخل قطعات نمونه 30 نمونه خاک به­صورت ترکیبی و همچنین به­طور تصادفی از درختان در تمامی جهت­های تاج 30 نمونه برگ جمع­آوری شد. بعد از آماده­سازی نمونه­ها مقدار غلظت فلزات سنگین سرب، مس و روی خاک و برگ با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت فلزات سنگین در خاک با افزایش فاصله از جاده کاهش یافته بود. مقادیر میانگین غلظت عناصر در خاک در فاصله­های صفر، 500 و 1000 متر به­ترتیب برابر با 6/4، 65/2 و 3 برای سرب،13/56، 38/55 و 32/55 برای روی و 81/44، 34/45 و 00/38 میلی­گرم بر کیلوگرم برای مس به دست آمد. همچنین مقادیر غلظت این عناصر در برگ به ترتیب 5/0، 4/0 و 2/0 برای ­سرب، 6/34، 3/57 و 00/38 برای روی و 5/8، 3/7 و 6/8 میلی­گرم بر کیلوگرم برای مس حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد که بین مواد آلی و مس خاک در سطح پنج درصد همبستگی منفی معنی­داری وجود دارد. مقادیر غلظت فلزات سنگین در برگ درختان بلوط ایرانی از مقادیر استاندارد جهانی کمتر بوده و این گونه درختی می­تواند فلزات سنگین را در خود تجمع دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The distance from road effects on heavy metals accumulation in soil and leaves of Persian oak trees (Quercus brantii) in Aleshtar– Khorramabad highway

نویسندگان [English]

  • Hava Hasanvand 1
  • Farhad Ghasemi Aghbash 2
  • Eisa Solgi 3
  • Iman Pazhohan 4
1 M.Sc. of Forestry, Faculty of Natural Resource and Environment, Malayer University, Malayer, I.R. Iran.
2 Assistant Professor, Department of Rangland and Watershed Management, Faculty of Natural Resource and Environment, Malayer University, Malayer, I.R. Iran.
3 Assistant Professor, Department of Environment Science, Faculty of Natural Resource and Environment, Malayer University, Malayer, I.R. Iran.
4 Ph.D. of Forest Engineering, Faculty of Natural Resource, Tarbiat Modares University, Noor, I.R. Iran.
چکیده [English]

Heavy metals are important environmental pollutants which cause risks for humans, plants and microorganisms by entering to the food chains. This study was done to determine the adsorption of heavy metals in soil and leaves of Persian oak trees in Aleshtar - Khorramabad highway. For this purpose, on the five transects at intervals of 0, 500 and 1000 meters on each side of the road, plots whith 10 × 10 meters were selected. In each plot, 30 soil samples and 30 leaf samples from all directions of crown were collected. After preparation of samples, concentration of heavy metals of lead, copper and zinc on soil and leaves were measured using atomic absorption device. The results showed that the concentration of soil heavy metals decreased with increasing distance from the road. The amount of heavy metal concentration in soil was obtauid respectively in distances 0, 500 and 1000 meters 4.6, 2.65 and 3 for lead, 56.13, 55.38 and 55.32 for zinc and 44.81, 45.34 and 38.00 mg/kg for copper. Also the amount of heavy metal concentration in leaves was obtauid respectively in distances 0, 500 and 1000 meters 0.5, 0.4 and 0.2 for lead, 34.6, 57.3 and 38.00 for zinc and 8.5, 7.3 and 8.6 mg/kg for copper. The results also showed that there is a significant negative correlation between organic matter and soil copper at the 5% level. The concentrations of heavy metals in Persian Oak leaves are lower than the standard values of the world and so this tree species can accumulate heavy metals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metals
  • Leaf
  • Soil
  • Persian oak
  • Weather pollution