معرفی پارازیتوئیدهای پروانه گالزای صنوبر Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae) در شهرستان ارومیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 استاد، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

مقدمه و هدف: صنوبرها از جمله درختان تندرشدی هستند که در جنگلکاری و تولیدات چوبی کشور اهمیت زیادی داشته و عنصر اصلی سامانه­های بیشه­زراعی محسوب می­شوند. گونه­ها و کلن­های مختلف این درختان میزبان گونه­های زیادی از حشرات آفت و عوامل بیمار­یزای گیاهی هستند که باعث ایجاد خسارت در روی آنها می­شوند. پروانه گال­زای صنوبر Paranthrene tabaniformis (Rottemburg, 1775) (Lep: Sesiidae)  یکی از مهم­ترین آفاتی است که با تغذیه از نهال­های روبه­رشد این درختان، به­ویژه در نهالستان­ها، خسارت زیادی را به تولید این محصول با ارزش وارد می­کند. پارازیتوئیدها از مهم­ترین دشمنان طبیعی آفات مختلف هستند و به­عنوان یکی از عناصر کلیدی و تأثیرگذار نقش مهمی در تنطیم جمعیت آفات مختلف دارند. آنها با جلوگیری از افزایش انبوهی جمعیت آفات مانع از خسارت و ضرر و زیان اقتصادی در زیست­بوم­های زراعی، جنگلی و مرتعی می­شوند. شناسایی پارازیتوئیدهای پروانه گال­زای صنوبر موضوع تحقیق و بررسی محققان مختلف به­ویژه در کشورهای مجارستان و چین بوده است. آنها در تحقیقات خود چندین گونه از زنبورهای خانواده Braconidae و Ichneumonidae و دو گونه از مگس­های خانواده Tachinidae را به­عنوان پارازیتوئید این آفت جمع­آوری، شناسایی و گزارش کرده­اند. هدف از انجام این بررسی جمع­آوری و شناسایی پارازیتوئیدهای پروانه گال­زای صنوبر در زیست­بوم­های کشاورزی اطراف ارومیه است.  
 مواد روش­ها: به­منطور جمع­آوری و شناسایی پارازیتوئیدهای پروانه گال­زای صنوبر، گال­های محتوی لاروهای زمستان­گذران پروانه در اسفند ماه سال­های 1395 و 1396 از نهالستان­ها و بیشه­زارهای اطراف ارومیه جمع­آوری  و بعد از آغشته کردن آنها با پارافین مایع، در شرایط آزمایشگاهی در درون قفس­های پرورش نگهداری شدند. قفس­ها روزانه بازدید و با ظهور تدریجی حشرات کامل پروانه و پارازیتوئیدها از گال­های درون قفس­ها، پارازیتوئیدها جمع­آوری و برای شناسایی آماده­سازی شدند.
یافته­ها: براساس نتایج به­دست­آمده مشخص شد که لاروهای پروانه گال­زای صنوبر توسط زنبورهایی از خانواده­های Braconidae و Ichneumonidae به شرح زیر در منطقه ارومیه پارازیته می­شوند:

Bracon (Bracon) intercessor laetus (Wesmael, 1838) (Hymenoptera: Braconidae)
Bracon (Bracon) intercessor fulvus (Szépligeti, 1896) (Hymenoptera: Braconidae)
Iconella (Hym.: Braconidae)
Pristomerus vulnerator (Panz.) (Hym.: Ichneumonidae)
Liotryphon 1 (Hym., Ichneumonidae)

برای تمامی پارازیتوئیدهای شناسایی شده، پروانه گال­زای صنوبر به­عنوان میزبان جدید در ایران معرفی می­شود.
نتیجه­گیری کلی: پارازیتوئیدها به­عنوان عوامل فرادستی در شبکه­های غذایی زیست­بوم­ها، با پارازیته کردن و از بین بردن حشرات آفت نقش موثری در تنطیم و کاهش جمعیت آفات دارند. در این بررسی چهار جنس، دو گونه و دو زیرگونه شناسایی شدند که پارازیتوئید پروانه گال­زای صنوبر در منطقه ارومیه هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An introduction to parasitoids of poplar clear-wing moth, Paranthrene tabaniformis (Rottemberg, 1775) (Lep., Sesiidae) in Urmia region, northwest Iran

نویسندگان [English]

  • Saman Maleki 1
  • Younes Karimpour 2
1 M.Sc. of Forestry, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran
2 Professor, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture,, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده [English]

Poplars are the fast- growing trees that are very important in forestry and wood production of the country. The poplar clear-wing moth, Paranthrene tabaniformis (Rottemburg, 1775) (Lep.: Sesiidae) is one of the most important pests that feed on the growing seedlings of these trees, especially in nurseries, causing great damage to the production of this valuable product. In order to collect and identify the biocontrol agents of this pest, the galls containing the overwintering larvae of the moth were collected in March 2015 and 2016 from the nurseries and forests around Urmia. After collection, infested poplar cuttings were transported to the laboratory of the Plant Protection Department of Urmia University and covered with paraffin. Cuttings were kept under laboratory conditions. With the gradual emerging of adult moths and parasitoids from the galls inside the cages, the parasitoids were collected and prepared for identification. Based on the obtained results, it was determined that the larvae of the poplar clear-wing moth were parasitized by parasitoids as follow:
- Bracon (Bracon) intercessor var. laetus (Wesmael, 1838) (Hymenoptera: Braconidae)
- Bracon (Bracon) intercessor var. fulvus (Szépligeti, 1896) (Hymenoptera: Braconidae)
- Iconella sp. (Hym.: Braconidae)
- Pristomerus vulnerator (Panz.) (Hym.: Ichneumonidae)
- Liotryphon sp.1 (Hym., Ichneumonidae)
Key words: Urmia, poplar clear-wing moth, parasitoids

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urmia
  • poplar clear-wing moth
  • parasitoid
Abai, M., List of pests of trees and shrubs of Iran's forest and shrubs. Publications of the Institute. 1983, 147pp (In Persian).
Abdoli, P.; Talebi, A.A.; Farahani, S., Additional review of the genus Iconella (Hymenoptera: Braconidae, Microgastrinae) from Iran with the description of a new species. North-Western Journal of Zoology, 2022, 18(1), 9-16.
Achterberg, C. van., Illustrated key to the subfamilies of the Braconidae (Hymenoptera: Ichneumonoidea). Zoologische Verhandelingen,1993, 283, 1-189.
Biselli, C.; Vietto, L.; Rosso, L.; Cattivelli, L.; Nervo, G.; Fricano, A., Advanced breeding for biotic stress resistance in poplar. Plants, 2022, 11(15), 20-32.
Cross, J.V.; Solomon, M.G.; Babandreier, D.; Blommers, L.; Easterbrook, M.A.; Jay, C.N.; Jenser, G.; Jolly, R.L.; Kuhlmann, U.; Lilley, R.; Olivella, E., Biocontrol of pests of apples and pears in northern and central Europe: 2. Parasitoids. Biocontrol Science and Technology,1999, 9(3), 277-314.
Crowder, D.; Jabbour, R., Relationships between biodiversity and biological control in agroecosystems: current status and future challenges. Biological Control. 2014, 75, 8–17.
Demestihas, C.; Plenet, D.; Genard, M.; Raynal, C.; Lescourret, F., Ecosystem services in orchards. A review. Agronomy for Sustainable Development, 2017, 37, 12-33. https://doi.org/ 10.1007/s13593-017-0422-1
Faal-Khah, I.; Ramazani Kakroudi, E.; Alijanpour, A., Banj Shafiei, A., The effect of spacing on quantitative and qualitative characteristics of black poplar (Populus nigra L.), Forest Research and Development, 2017, 2(4):337-351.
Fathipour, Y.; Ranjbar Aghdam, H., First report of parasitoid wasps, Ascogaster quadridentata and Bassus rufipes (Hym.: Braconidae) on codling moth (Lep.: Tortricidae) larvae from Iran. Journal of Entomological Society of Iran, 2010, (1)30, 55-58 (In Persian).
Fitton, M. G.; Shaw, M. R.; Gauld, I. D., Pimplinae Ichneumon-flies. Hymenoptera Ichneumonidae (Pimplinae). Handbooks for the Identification of British Insects. 1988; 7(1), 1–110.
Georgiev, G. The role of parasitoids in regulating the frequency of poplar clearwing moth, Paranthrene tabaniformis (Rottemburg 1775) (Lepidoptera: Sesiidae) in Bulgaria, in: "70 years forestry education in Bulgaria", 1995, 3, 383-390. (in Bulgarian, English summary)
Georgiev, G.; Tsankov, G. Some parasitoid insect species on the larvae of the poplar clearwing moth (Paranthrene tabaniformis Rott., Lepidoptera: Sesiidae) in Bulgaria, Forest Science. 1995, 2, 51-58 (in Bulgarian, English summary).
Georgiev, G.; Delkov, A., Phytophagous insects and their parasitoids on poplar trees in Sofia, Acta Entomolgica Bulgarica. 1997, 1(2), 61-65 [in Bulgarian, English summary].
Georgiev, G.; Kolarov, J., New Ichneumonidae (Hymenoptera) parasitoids on forest insect pests in Bulgaria, Anzeiger für Schädlingskunde. 1999, 72(3), 57-61.
Georgiev, G.; Samuelian, S., Species composition, structure and impact of larval parasitoids of poplar twig borer, Gypsonoma aceriana (Dup.) (Lepidoptera, Tortricidae), on poplar ornamental trees in Sofia, Anzeiger für Schädlingskunde. 1999, 72 (1), 1-4.
Georgiev, G., Studies on larval parasitoids of Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae) on urban poplars (Populus spp.) in Sofia, Bulgaria. Annals of Forest Science, 2000, 57(2),181-186.
Georgiev G., Notes on the biology and ecology of the parasitoids of the poplar clearwing moth, Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae) in Bulgaria, I. Apanteles evonymellae (Bouché 1834) (Hymenoptera, Braconidae). Journal of Applied Entomology. 2001, 125(3),141-145. https://doi.org/10.1046/j.1439-0418.2001.00512.x
Georgiev, G., Bioecological characteristics of Bracon intercessor Nees (Hymenoptera: Braconidae) as a parasitoid of the poplar clearwing moth, Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae) in Bulgaria. Journal of Pest Science, 2005, 78, 161-165.
Godfray, H.C.J., Parasitoids: Behavioral and Evolutionary Ecology. 1994, Princeton University Press.
Gulet, H.; Huber, G. T., Hymenoptera of the world: An identification key to the subfamilies. Centre for Land and Biological Resources Research Branch, 1993, Ottawa, Ontario, 668 pp.
Hajjarian, M.; Hosseinzadeh, O., The role of educational and promotional activities on the performance of poplar farmers in Urmia. Forest Research and Development, 2016, 1(3):241-255.
Hedwig, K.V., Ichneumoniden und Braconiden aus den Iran 1954 (Hymenoptera). Jahresheft des vereins für Vaterländische Naturkunde, 1957, 112(1), 103-117.
Masnadi- Yazdinejad, A.; Jussila, R., Contribution to the knowledge of ichneumonid wasps of Iran. Subfamilies Ichneumoninae, Pimplinae and Diplazontinae (Hyemnoptera, Ichneumonidae). Entomofauna, 2008, 29(22), 293-320.
Masnadi-Yazdinejad, A.; Jussila, R., A contribution to ichneumonid wasps of Iran (Hym.: Ichneumonidae): Anomaloninae, Cremastinae, Ctenopelmatinae, Mesochorinae, Metopiinae and Orthopelmatinae). Applied Entomology and Phytopathology, 2009, 76, 11–28
Mason, W.R.M., The polyphyletic nature of Apanteles Foerster (Hymenoptera: Braconidae): A phylogeny and reclassification of Microgastrinae. Memoirs of the Entomological Society of Canada,1981, 115, 1–147. https://doi.org/10.4039/entm113115fv
Mason, W.R.M.; Huber, J.T., Order hymenoptera. In: Gouled, H., Huber, J.T. (Eds.), Hymenoptera of the World: An Identification Guide to Families. 1993, Ontario (Canada): Minister of Supply and Services.
Medvedev, G.S., Keys to the insects of the European part of the USSR, Volume III: Hymenoptera, Part V. Keys to the insects of the European part of the USSR, 1995, Volume III: Hymenoptera, Part V.991p.
Mehrnejad, M.R., The parasitoids of the pistachio fruit hull borer moth, Arimania komaroffi. Journal of Applied Entomology and Phytopathology, 2010, 78(1), 129–130
Mohebi-Nia, M.; Karimpour, Y., Biology of puncture vine seed feeding weevil, Microlarinus lareynii (Col., Curculionidae) as a biocontrol agent of puncture vine, Tribulus terrestris (Zygophyllaceae) in Urmia region. Biological Control of Plant Pests and Diseases, 2019, 8(2), 13-25. [in Persian with English summery] https://doi.org/10.22059/jbioc.2019.272233.252
Papp, J., A revision of the Bracon Fabricius species in Wesmael's collection deposited in Brussels (Hymenoptera: Braconidae: Braconinae). European Journal of Taxonomy, 2012, 21, 1-154.
Rajabi, G.R., Insects attacking rosaceous fruit trees in Iran (Butterflies). Plant Pests and Diseases Research Institute, 1986, 120pp. (In Persian).
Salehi, M.; Ghods khah, M.; Amin Amlashi, M., Bioecological study of poplar clearwing moth, Paranthrene tabaniformis Rott. (Lep.: Sesiidae) and its control methods in Guilan Province. Plant Pest Research. 2020, 10(1),87-91. https://doi.org/ 10.22124/iprj.2020.4108
Salehi, M.; Ghods Khah Daryaei, M.; Amanzadeh, B.; Mousavi Koper, S.A., Antixenosis resistance of one-year-old poplar seedlings of different clones to poplar clearwing moth, Paranthrene tabaniformis Rott. (Lep.: Sessiidae). Caspian Journal of Environmental Sciences2021, 19(3), 415-422 (In Persian).
Samin, N.; Ghahari, H.; Davidian, E., A study on the Braconidae (Hymenoptera: Ichneumonoidea) from West Azarbaijan province, Northwestern Iran, Linzer biologische Beiträge, 2014, 46 (2),1447-1478
Shen, L.; Ding, C.; Zhang, W.; Zhang, T.; Li, Z.; Zhang, J.; Chu, Y.; Su, X., The Populus koreana genome provides insights into the biosynthesis of plant aroma. Industrial Crops and Products2023, 197, 116-453.
Vidal, M.; Murphy, S.M., Bottom-up vs. top-down effects on terrestrial insect herbivores: a meta-analysis. Ecology Letters. 2018, 21(1), 138–150.
Wang, B.; Tian, C.; Liang, Y., Mixed effects of landscape structure, tree diversity and stand’s relative position on insect and pathogen damage in riparian poplar forests. Forest Ecology and Management, 2021, 479, p.118555.
Yu, D.S.; Van Achterberg, K.; Horstmann, K., World Ichneumonoidea, Taxonomy, Biology, Morphology and Distribution. 2005. (CD-ROM). Taxapad. 96 p.
Zargar, M.; Talebi, A.A.; Hajiqanbar, H.; Papp, J., A study on the genus Bracon Fabricius (Hymenoptera: Braconidae) in north central Iran with four new records for Iranian fauna. Entomofauna, 2015, 36 (32), 425-440
Žikić, V.; Stanković, S.S.; Ilic, M.; Kavallieratos, N.G., Braconid parasitoids (Hymenoptera: Braconidae) on poplars and aspen (Populus spp.) in Serbia and Montenegro. North-Western Journal of Zoology, 2013, 9(2), 264-275
Zhang, Y.; Cui, Z.-Q.; Li, T.; Sheng, M.-L.; Xiong, Z.-C., Ichneumonids parasitizing poplar branch borers in China (Hymenoptera: Ichneumonidae). Entomofauna. 2017, 38(27), 537-548